۱ شهریور ۱۴۰۴
در سال‌های اخیر شاهد اجرای سیاست‌های حمایتی متعددی از سوی دولت بوده‌ایم. یکی از مهم‌ترین این اقدامات، معافیت مالیاتی برخی مشاغل از مالیات کارتخوان است. ما این اقدام را گامی مثبت در جهت حمایت از مشاغل کوچک و متوسط، ایجاد عدالت مالیاتی و تسهیل فعالیت‌های اقتصادی می‌دانیم. در این مقاله تلاش می‌کنیم به معرفی ۱۷ شغل معاف از مالیات کارتخوان در سال ۱۴۰۴ بپردازیم و دلایل و مزایای این معافیت را بررسی کنیم.
مالیات کارتخوان در واقع مالیاتی است که براساس تراکنش‌های انجام‌شده از طریق دستگاه‌های کارتخوان (POS) برای کسب‌وکارها محاسبه می‌شود. این سیاست در ایران به‌منظور شفاف‌سازی درآمدها و جلوگیری از فرار مالیاتی اجرا شد. طبق قانون، هر کارتخوان باید به یک پرونده مالیاتی متصل شود و تراکنش‌های آن به‌عنوان درآمد مؤدی در نظر گرفته می‌شود، مگر آنکه در دسته معافیت‌های مالیاتی قرار گیرد (مثل مشاغل پزشکی خاص، یا درآمدهای کمتر از حد نصاب تعیین‌شده).
محاسبه این مالیات چند مرحله دارد:
تمامی تراکنش‌های واریزی به کارتخوان ثبت‌شده در سامانه امور مالیاتی، به‌عنوان درآمد ناخالص مؤدی در نظر گرفته می‌شود. مبالغ برگشتی یا تراکنش‌های تستی معمولاً با ارائه مستندات قابل حذف است.
برای اشخاص حقیقی، معمولاً معافیت سالانه در نظر گرفته می‌شود (مثلاً برای سال ۱۴۰۳ حدود ۶۷۲ میلیون تومان). یعنی اگر جمع تراکنش‌های سالانه کمتر از این عدد باشد، مالیات صفر خواهد بود.
نرخ مالیات براساس قانون مالیات‌های مستقیم تعیین می‌شود. برای مشاغل، نرخ‌ها پلکانی است:
مالیات = (جمع تراکنش سالانه – معافیت) × نرخ مالیات
برای مثال، فرض کنید میزان فروش از طریق دستگاه کارتخوان یک واحد صنفی در طول یک سال ۸۰۰ میلیون تومان باشد. با توجه به اینکه ضریب این شغل ۲۰ درصد تعیین شده، سازمان امور مالیاتی به طور میانگین ۲۰ درصد از فروش را به عنوان سود فعالیت در نظر می‌گیرد. بنابراین، ۲۰٪ از ۸۰۰ میلیون تومان برابر با ۱۶۰ میلیون تومان محاسبه می‌شود. از این مبلغ، معافیت ماده ۱۰۱ قانون مالیات‌های مستقیم به میزان ۱۰۰ میلیون تومان کسر شده و در نتیجه ۶۰ میلیون تومان به عنوان سود نهایی مشمول مالیات لحاظ خواهد شد. در نهایت، با اعمال نرخ ۱۵ درصد بر این مبلغ، میزان مالیات قابل پرداخت ۹ میلیون تومان خواهد بود.
بر اساس اعلام سازمان امور مالیاتی، مشاغل زیر در سال ۱۴۰۴ از پرداخت مالیات کارتخوان معاف هستند:
۱. نانوایی‌ها
۲. سوپرمارکت‌ها
۳. داروخانه‌ها
۴. مراکز خدمات درمانی
۵. جایگاه‌های سوخت
۶. فروشگاه‌های محصولات هنری
۷. حمل‌ونقل درون‌شهری و تاکسی‌ها
۸. مدارس ابتدایی و متوسطه
۹. روزنامه‌فروشی‌ها
۱۰. دفاتر خدمات مخابراتی
۱۱. موسسات خیریه
۱۲. فروشگاه‌های کتاب و محصولات رسانه‌ای
۱۳. عوارض راه و پارکینگ‌ها
۱۴. وجوه دولتی و قوه قضاییه
۱۵. شرکت‌های مواد غیرمعدنی و نفتی
۱۶. باشگاه‌ها و موسسه‌های ورزشی
۱۷. شرکت‌های دانش‌بنیان نوع ۱
نکته مهم این است که فارغ از نوع کارتخوان (ساده یا لمسی)، این مشاغل مشمول معافیت هستند.
اهداف این معافیت را می‌توان در چند محور اصلی خلاصه کرد که هر یک به ایجاد محیطی پایدارتر برای فعالیت‌های اقتصادی کمک می‌کند. نخست، دولت با این اقدام تلاش دارد از کسب‌وکارهای کوچک و متوسط حمایت کند تا بتوانند بدون تحمل فشار مالیاتی سنگین، مسیر رشد و توسعه خود را ادامه دهند. دوم، این سیاست با هدف کاهش فشار مالیاتی بر بخش‌های خدماتی و ضروری طراحی شده تا هزینه‌های این حوزه‌ها کنترل شده و خدمات با قیمت مناسب‌تری در اختیار مردم قرار گیرد. سومین هدف، تشویق فعالان اقتصادی به استفاده از ابزارهای پرداخت الکترونیکی است که علاوه بر تسهیل معاملات، موجب افزایش شفافیت مالی و کاهش گردش نقدی می‌شود. در نهایت، این معافیت می‌تواند نقش مؤثری در حمایت از استارت‌آپ‌ها و کسب‌وکارهای نوپا ایفا کند تا در مراحل اولیه فعالیت، با موانع مالیاتی مواجه نشده و فرصت کافی برای تثبیت جایگاه خود در بازار داشته باشند.حمایت از کسب‌وکارهای کوچک و متوسط
باید به این نکته توجه کنیم که معافیت مالیات کارتخوان به معنای حذف کامل تعهدات مالیاتی نیست. ما همچنان موظف به ارسال اظهارنامه مالیاتی سالانه هستیم و در صورت کوتاهی، مشمول جریمه خواهیم شد. بنابراین، معافیت تنها شامل تراکنش‌های کارتخوان می‌شود و سایر تعهدات مالیاتی همچنان پابرجاست.
برای بررسی وضعیت مالیاتی کارتخوان‌ها می‌توانیم از طریق سامانه tax.gov.ir اقدام کنیم:
علاوه‌بر مشاغل ذکرشده، طبق ماده ۱۰۱ قانون مالیات‌های مستقیم، ما می‌توانیم از معافیت سالانه مالیاتی نیز بهره‌مند شویم. مبلغ این معافیت هر سال تغییر می‌کند.
به‌عنوان نمونه:
شرط استفاده از این معافیت، ارسال به‌موقع اظهارنامه مالیاتی است.
در مجموع، معافیت مالیات کارتخوان یکی از اقدامات مهم دولت در راستای ایجاد شفافیت مالی، کاهش فشار بر کسب‌وکارهای خرد و متوسط، و تشویق به استفاده از ابزارهای نوین پرداخت است. این طرح نه‌تنها به رونق اقتصادی و تسهیل فعالیت واحدهای صنفی کمک می‌کند، بلکه زمینه‌ساز فرهنگ‌سازی در استفاده از تراکنش‌های الکترونیکی نیز خواهد بود. با این حال، بهره‌مندی از این معافیت به معنای حذف کامل تعهدات مالیاتی نیست و مؤدیان همچنان موظف به ارسال اظهارنامه و رعایت سایر مقررات هستند. آشنایی با فهرست مشاغل معاف، نحوه محاسبه مالیات کارتخوان و بهره‌گیری از معافیت‌های قانونی، می‌تواند به کسب‌وکارها کمک کند تا بدون دغدغه، به فعالیت خود ادامه داده و فرصت‌های جدیدی برای توسعه فراهم کنند.
شرکت معتمد ملل شریف در آبان ماه ۱۴۰۲ با هدف ارائه راهکارهای نوآورانه و تکیه بر فناوری‌های نوین برای ارائه خدمات مالیاتی و تسهیل امور مالیاتی مودیان تأسیس شد. این شرکت با بهره‌مندی از کادر مجرب و توانمند متشکل از فارغ‌التحصیلان و اعضای هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف و با بهره‌مندی از حمایت‌های موسسه اعتباری ملل، با ارائه سبد متنوعی از راهکارهای نرم‌افزاری با نام تجاری معتمد من، ارسال صورتحساب‌های الکترونیکی را برای مودیان تسهیل می‌کند.
