۱۵ شهریور ۱۴۰۴
با تصویب و اجرای قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان، استفاده از صورتحساب‌های الکترونیکی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای تحقق شفافیت مالی و افزایش کارآمدی نظام مالیاتی کشور مورد توجه قرار گرفته است. در میان انواع صورتحساب‌های الکترونیکی، صورتحساب نوع اول جایگاهی ویژه دارد. این صورتحساب امکان ثبت اطلاعات کامل طرفین معامله را فراهم می‌کند. همچنین آثار مالیاتی مستقیم برای خریدار و فروشنده ایجاد می‌نماید. این نوع صورتحساب معاملات بین بنگاه‌های اقتصادی (B2B) را به طور کامل پوشش می‌دهد. این امر نه تنها تکلیف قانونی مؤدیان را تسهیل می‌کند، بلکه به عنوان فاکتور رسمی در مراودات تجاری شناخته می‌شود. بررسی دقیق مزایای صورتحساب نوع اول نشان می‌دهد که این ابزار صرفاً یک قالب شکلی نیست. بلکه نقشی بنیادین در یکپارچه‌سازی فرآیندهای مالی ایفا می‌کند. همچنین باعث کاهش خطاهای حسابداری و تقویت انضباط مالیاتی می‌شود.
یکی از مهم‌ترین مزایای صورتحساب الکترونیکی نوع اول، قابلیت ایجاد اعتبار مالیاتی برای خریدار است. در این نوع صورتحساب، اطلاعات هویتی خریدار و جزئیات معامله (از جمله کد اقتصادی، شناسه ملی و نشانی دقیق) به‌طور کامل ثبت می‌شود. بدین ترتیب، پس از صدور و پذیرش صورتحساب در سامانه مؤدیان، مستندات مربوطه به کارپوشه خریدار منتقل شده و امکان استفاده از آن به‌عنوان اعتبار مالیاتی فراهم می‌شود. این ویژگی علاوه بر کاهش بدهی مالیاتی خریدار در دوره‌های آتی، به تسهیل فرآیند تنظیم و تسلیم اظهارنامه‌های مالیاتی نیز کمک می‌کند. به عبارت دیگر، صورتحساب نوع اول نه تنها ابزاری برای ثبت معاملات است، بلکه مکانیزمی برای بهره‌مندی خریدار از حقوق مالیاتی و کاهش بار مالیاتی وی محسوب می‌شود.
ویژگی مهم دیگر صورتحساب الکترونیکی نوع اول، انتقال مستقیم اطلاعات آن به اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده است. بدین معنا که مبلغ فروش در کارپوشه فروشنده به‌طور خودکار در بخش فروش اظهارنامه ثبت می‌شود و در مقابل، همان صورتحساب برای خریدار به‌عنوان خرید مشمول مالیات و اعتبار مالیاتی درج می‌گردد. این هم‌زمانی موجب کاهش خطا در ثبت اطلاعات، جلوگیری از دوباره‌کاری در تنظیم اظهارنامه و افزایش سرعت در فرآیندهای مالیاتی می‌شود. در واقع، صورتحساب نوع اول پل ارتباطی میان معاملات روزمره مؤدیان و اظهارنامه‌های دوره‌ای آنهاست و موجب یکپارچگی کامل میان عملیات تجاری و تکالیف مالیاتی می‌شود.
از دیگر ویژگی‌های کلیدی صورتحساب الکترونیکی نوع اول این است که در عمل به استاندارد غالب و فاکتور رسمی در میان شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی تبدیل شده است. اکثر سازمان‌ها و کسب‌وکارهای حقوقی تنها صورتحساب نوع اول را برای ثبت هزینه‌ها، تسویه‌حساب با مشتریان و ارائه مستندات به سازمان امور مالیاتی معتبر می‌دانند. این پذیرش گسترده ناشی از جامعیت اطلاعاتی و تطابق کامل این صورتحساب با الزامات قانونی و حسابداری است. بنابراین، استفاده از صورتحساب نوع اول نه‌تنها الزامات قانونی را برآورده می‌کند، بلکه جایگاه آن را به‌عنوان سند رسمی و معتبر در روابط تجاری و مالی تثبیت کرده و به عنوان مرجعی قابل استناد در حسابرسی‌ها و رسیدگی‌های مالیاتی به کار می‌گیرد.
صدور صورتحساب الکترونیکی نوع اول با درج تمامی اقلام اطلاعاتی خریدار و فروشنده، موجب ارتقای سطح شفافیت در زنجیره مبادلات اقتصادی می‌شود. به دلیل ثبت جزئیات کامل کالا یا خدمت (شناسه کالا، مبلغ، نرخ مالیات و…) در حافظه مالیاتی و انتقال آن به سامانه مؤدیان، هر معامله قابلیت پیگیری و راستی‌آزمایی دارد. این امر ضمن جلوگیری از بروز معاملات صوری، به کاهش فرار مالیاتی و ارتقای اعتماد عمومی به نظام مالیاتی کمک می‌کند. همچنین امکان تطبیق سیستمی اطلاعات خرید و فروش میان مؤدیان مختلف، فرآیند حسابرسی و نظارت مالیاتی را به‌شدت تسهیل و خطای انسانی را به حداقل می‌رساند.
ردیف |
عنوان مزیت |
شرح تفصیلی |
| ۱ | برخورداری خریدار از اعتبار مالیاتی | صورتحساب نوع اول پس از ثبت و تأیید در سامانه مؤدیان، به‌صورت خودکار در کارپوشه خریدار قرار گرفته و به‌عنوان اعتبار مالیاتی او محسوب می‌شود؛ این امر موجب کاهش بدهی مالیاتی در دوره‌های آتی می‌گردد. |
| ۲ | ارتقای شفافیت و ردیابی معاملات | درج اطلاعات کامل طرفین معامله، شناسه کالا/خدمت، نرخ مالیات و سایر جزئیات، امکان راستی‌آزمایی سیستمی را فراهم می‌کند و از بروز معاملات صوری یا کتمان درآمد جلوگیری می‌نماید. |
| ۳ | پذیرش به‌عنوان فاکتور رسمی | اکثر شرکت‌ها و سازمان‌ها تنها صورتحساب نوع اول را به‌عنوان فاکتور رسمی و سند معتبر برای ثبت هزینه‌ها و ارائه در حسابرسی‌های مالیاتی می‌پذیرند؛ به همین دلیل جایگاه آن در فضای کسب‌وکار تثبیت شده است. |
| ۴ | انتقال مستقیم به اظهارنامه ارزش افزوده | اطلاعات صورتحساب نوع اول به‌صورت خودکار در بخش فروش فروشنده و خریدهای خریدار (اعتبارات مالیاتی) در اظهارنامه ارزش افزوده ثبت می‌شود؛ این امر موجب کاهش خطا و تسهیل فرآیند تسلیم اظهارنامه می‌گردد. |
در مجموع می‌توان گفت صورتحساب الکترونیکی نوع اول نسبت به سایر انواع صورتحساب‌های الکترونیکی جایگاهی ممتاز در نظام مالیاتی کشور دارد. این صورتحساب به خریدار امکان استفاده از اعتبار مالیاتی می‌دهد. همچنین اطلاعات معاملاتی را با دقت ثبت می‌کند و سطح بالایی از شفافیت و قابلیت ردیابی ایجاد می‌کند. کسب‌وکارها و مؤدیان به‌طور عمومی آن را به‌عنوان فاکتور رسمی می‌پذیرند. همین امر باعث شده از آن به‌عنوان سند اصلی در روابط مالی و تجاری خود استفاده کنند. قابلیت انتقال مستقیم اطلاعات به اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده وجود دارد. این ویژگی حلقه ارتباطی میان معاملات جاری و تکالیف دوره‌ای مالیاتی ایجاد کرده و فرآیند محاسبه و تسلیم مالیات را ساده‌تر، دقیق‌تر و کارآمدتر می‌سازد. به همین دلیل، صورتحساب نوع اول نه‌فقط یک الزام قانونی، بلکه ابزاری کلیدی برای ارتقای کارایی نظام مالیاتی و بهبود شفافیت اقتصادی کشور به‌شمار می‌رود.
شرکت معتمد ملل شریف در آبان ماه ۱۴۰۲ با هدف ارائه راهکارهای نوآورانه و تکیه بر فناوری‌های نوین برای ارائه خدمات مالیاتی و تسهیل امور مالیاتی مودیان تأسیس شد. این شرکت با بهره‌مندی از کادر مجرب و توانمند متشکل از فارغ‌التحصیلان و اعضای هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف و با بهره‌مندی از حمایت‌های موسسه اعتباری ملل، با ارائه سبد متنوعی از راهکارهای نرم‌افزاری با نام تجاری معتمد من، ارسال صورتحساب‌های الکترونیکی را برای مودیان تسهیل می‌کند.
